Sposób analizy i klasyfikacji materiału biologicznego pod kątem wykrywania raka jajnika oraz panel sond RT-qPCR
ZESPÓŁ AUTORSKI
Gdański Uniwersytet Medyczny
- Anna Supernat - kierownik zespołu
- Krzysztof Pastuszak
- Michał Sieczczyński
- Anna Żaczek
CO MOŻNA OSIĄGNĄĆ DZIĘKI WYNALAZKOWI?
Proponowane rozwiązanie może zostać wykorzystane przez firmy diagnostyczne jako alternatywa dla pomiaru poziomu markera CA- 125.
Badania przesiewowe w kierunku raka jajnika są trudne ze względu na mało specyficzne objawy choroby. Antygen rakowy CA-125 jest powszechnie używany jako marker nowotworowy raka jajnika, ale jego użyteczność jako narzędzia przesiewowego jest ograniczona. CA-125 jest to marker niespecyficzny, o niskiej czułości. Jego podwyższony poziom obserwuje się również w czasie ciąży czy w endometriozie, a do tego same pacjentki we wczesnych stadiach rozwoju raka jajnika mają podniesiony poziom CA-125 tylko w 50% przypadków. Ostatecznie więc marker CA-125 nie jest zalecaną metodą badań przesiewowych w kierunku raka jajnika.
Płynne biopsje to minimalnie inwazyjna alternatywa dla tradycyjnych biopsji chirurgicznych. Procedura płynnej biopsji umożliwia analizę materiału pochodzącego z guza, ale w sposób niebezpośredni, na przykład w postaci krążącego DNA guza, krążących komórek nowotworowych, a także płytek krwi, które zmieniły swój profil transkryptomiczny pod wpływem interakcji z nowotworem. Pobieranie próbek jest możliwe w wielu punktach czasowych, przed operacją, w trakcie leczenia, podczas remisji i nawrotów.
ISTOTA WYNALAZKU
Rak jajnika jest główną przyczyną śmierci kobiet z nowotworem ginekologicznym. Każdego roku na świecie notowanych jest ponad 238 000 nowych przypadków tej choroby, a śmierć z tego powodu ponosi 150 000 kobiet. Dane Polskiego Towarzystwa Ginekologii Onkologicznej wskazują, że w Polsce liczba nowych zachorowań systematycznie rośnie. Wysokie wskaźniki zachorowalności i umieralności przypisuje się przede wszystkim późnej diagnozie: ponad 75% przypadków diagnozuje się w zaawansowanym stadium (III lub IV), ponieważ choroba na początku przebiega bezobjawowo lub daje niespecyficzne symptomy. Charakterystyczne objawy pojawiają się, gdy guz przekracza 7 cm i jest trudny do wyleczenia.
Przedmiotem wynalazku jest platforma RT-qPCR pozwalająca na szybką i niedrogą analizę płynnej biopsji pochodzącej od chorej z podejrzeniem raka jajnika. Materiał badany stanowi RNA płytek krwi edukowanych przez nowotwór.
Technologia ta pozwala na uzyskanie wyników w krótkim czasie, co ma kluczowe znaczenie dla wczesnej diagnostyki raka jajnika, charakteryzującego się trudnym wykrywaniem na wczesnych etapach choroby. Wynalazek nie tylko zwiększa dostępność precyzyjnej diagnostyki, ale także otwiera nowe możliwości w badaniach nad mechanizmami nowotworowymi i personalizacją terapii.
POTENCJAŁ KOMERCJALIZACYJNY WYNALAZKU
Zaproponowane rozwiązanie pozwala na szybkie uzyskanie profilu ekspresji RNA płytek krwi, obejmując wybrane transkrypty. Taka analiza cechuje się niższym kosztem niż w przypadku tradycyjnego sekwencjonowania. W celu wyznaczenia ograniczonego zbioru transkryptów, pozwalającego na konstrukcję panelu qPCR, opracowano algorytm sztucznej inteligencji pozwalający na odróżnienie pacjentek chorych na raka jajnika od pacjentek zdrowych, lub mających tylko zmiany łagodne. Planowany zakres działań w zakresie komercjalizacji wyników niniejszego projektu może nastąpić poprzez komercjalizację bezpośrednia, która polega na sprzedaży wyników działalności naukowej lub know-how związanego z tymi wynikami albo oddawaniu do używania tych wyników lub know-how, w szczególności na podstawie umowy licencyjnej, najmu oraz dzierżawy. W praktyce oznacza sprzedaż albo oddawanie do użytku innemu podmiotowi wyników prac działalności naukowej. W wyniku zawarcia umowy zbycia praw czyli sprzedaży następuje przeniesienie pełni praw z uczelni na podmiot kupujący. W wyniku zawarcia umowy licencyjnej następuję udzielenie przez uczelnię wybranemu podmiotowi upoważnienia do korzystania z technologii na określonych w umowie zasadach oraz w określonym czasie. Komercjalizacja może również nastąpić poprzez sprzedaż praw do wyników badań, wówczas zostanie ona poprzedzona niezależną wycena rynkową, która będzie podstawą do określenia kwoty sprzedaży.