Sposób wytwarzania ekstraktu z rogatka sztywnego o aktywności przeciwnowotworowej i ekstrakt z rogatka sztywnego o aktywności przeciwnowotworowej

---

ZESPÓŁ AUTORSKI

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

• Konrad Kubiński
• Maciej Masłyk
• Tomasz Lenard
• Aleksandra Martyna
• Małgorzata Poniewozik
• Marta Olech

CO MOŻNA OSIĄGNĄĆ DZIĘKI WYNALAZKOWI?

Szeroka profilaktyka prozdrowotna wśród społeczeństwa, w szczególności osób będących w grupie ryzyka zachorowania na noworwór. Profilaktyka przeciwnowotworowa, hamowanie i opóźnienie rozwoju nowotworu.

ISTOTA WYNALAZKU

Preparat z rogatka sztywnego jest cennym źródłem substancji o charakterze przeciwnowotworowym i chemoprewencyjnym. Uzyskane wyniki wykazały silne działanie przeciwnowotworowe otrzymanych ekstraktów wobec komórek nowotworowych układu pokarmowego. Wyniki badań laboratoryjnych wskazują, że ekstrakt z rogatka sztywnego może mieć potencjalne zastosowanie jako dodatek do suplementów diety lub dedykowany preparat dla osób będących w grupie ryzyka zachorowania na nowotwór. Dotychczas w Instytucie Nauk Biologicznych KUL przeprowadzone zostały następujące badania dot. właściwości preparatu z rogatka sztywnego:
- opracowano metodę otrzymywania ekstraktu,
- określono substancje aktywne zawarte w powyższym ekstrakcie,
- stwierdzono aktywność przeciwnowotworową ekstraktu z rogatka,
- stwierdzono, że ekstrakt jest bezpieczny dla wyższych organizmów (model Danio rerio) w dawkach przeciwnowotworowych.
Sugerowane przez Zespół badawczy dalsze prace B+R obejmują przeprowadzenie badań tj. szczegółowe określenie składu chemicznego i zbadanie farmakodynamiki. Niezbędne jest ponadto przeprowadzenie badań skuteczności preparatu i bezpieczeństwa na zwierzętach (np. myszach lub szczurach).
Rogatek sztywny (Ceratophyllum demersum L.) jest rośliną zanurzoną w toni wodnej, należącą do formacji elodeidów. Jest przystosowany do życia w różnych typach zbiorników wodnych, zarówno stojących, jak i wolno płynących, może rozwijać się w warunkach zarówno niskiej, jak i wysokiej żyzności wód. Jest gatunkiem tolerującym zacienienie, dlatego z łatwością rozprzestrzenia się także w wodzach mętnych. Charakterystyczną cechą morfologiczną tej rośliny jest brak korzeni, co oznacza, że unosi się ona swobodnie w wodzie, co z kolei wpływa na jej łatwe rozprzestrzenianie się w zbiornikach wodnych. Jej pędy są długie, cienkie i rozgałęzione, osiągające nawet kilka metrów długości, a liście są wąskie, wielokrotnie podzielone i ułożone w okółkach. Taka budowa ułatwia absorpcję składników odżywczych bezpośrednio z wody, ponieważ brak korzeni sprawia, że nie są one pobierane z osadów dennych. Rogatek jest zdolny do wytwarzania wielu wtórnych metabolitów, których aktywność biologiczna skierowana jest przeciwko innym grupom ekologicznym (fitoplankton) konkurującym z nim o zasoby. W ten sposób obecność rogatka w zbiornikach wodnych często prowadzi do znacznego ograniczenia zakwitów fitoplanktonowych. Niestety szerokie spektrum środowiskowe i masowy rozwój C. demersum, połączony z intensywnym zarastaniem całego zbiornika wodnego, sprzyja wypieraniu rodzimych gatunków makrofitów wodnych oraz spadkowi bioróżnorodności w siedliskach naturalnych. Paradoksalnie, ekologia tego gatunku czyni go łatwym w hodowli i pozyskiwaniu ze środowiska wodnego, a tym samym ułatwia proces uzyskiwania z niego cennych związków bioaktywnych.
Ceratophyllum demersum L. (rogatek sztywny) to interesujący materiał roślinny ze względu na bogaty skład chemiczny, który determinuje jego właściwości biologiczne oraz potencjalne zastosowania w medycynie, ochronie środowiska i biotechnologii. Badania wskazują, że jest on źródłem związków polifenolowych, w tym flawonoidów (16,09 mg/g), m.in. apigeniny, luteoliny, isorhamnetyny, taksyfoliny, kwercetyny oraz ich glikozydów. Ponadto zawiera także duże ilości kwasu syryngowego, inne kwasy fenolowe, alkaloidy, garbniki, karotenoidy, sterole i saponiny. Związki te wykazują często wielokierunkowe działanie biologiczne, m.in. przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, antybakteryjne i przeciwutleniające.

POTENCJAŁ KOMERCJALIZACYJNY WYNALAZKU

Zgodnie z metodyką TRL wstępnie oszacowano, że przedmiotowe rozwiązanie znajduje się na poziomie 3/4. (preparat został wyizolowany oraz przeprowadzono wstępne badania laboratoryjne potwierdzające słuszność koncepcji. Została oceniona skuteczność preparatu w zakresie hamującego wpływu na przeżywalność komórek nowotworowych). Komercjalizacja wynalazku/cel: szerzenie profilaktyki prozdrowotnej w Polsce i za granicą z wykorzystaniem suplementów i kosmetyków naturalnego pochodzenia.
a) Opracowanie i sprzedaż suplementu diety z dodatkiem ekstraktu z rogatka sztywnego, posiadającego właściwości chemoprewencyjne (antyoksydacyjne),
b) Rozszerzenie oferty o kolejne suplementy wspomagające poszczególne narządy na bazie różnych ekstraktów roślinnych
Przewaga konkurencyjna: naturalne pochodzenie preparatu, łatwa dostępność surowca, wysoka aktywność biologiczna (działanie chemoprewencyjne/ antyoksydacyjne), przedsięwzięcie będące wynikiem prac B+R prowadzonych przez zespół ekspertów w obszarze badań biomedycznych na jednym z najstarszych uniwersytetów w Polsce.