Dodatek paszowy dla zwierząt zwłaszcza trzody chlewnej i sposób jego wytwarzania
ZESPÓŁ AUTORSKI
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
- Bożena Nowakowicz-Dębek - kierownik,
- Łukasz Wlazło,
- Wioletta Wnuk,
- Kazimierz Zawiślak,
- Jacek Mazur,
- Marian Panasiewicz,
- Paweł Sobczak,
- Marek Stanisław Kułażyński
CO MOŻNA OSIĄGNĄĆ DZIĘKI WYNALAZKOWI?
Dzięki zastosowaniu proponowanego rozwiązania żywieniowego można w znacznym stopniu modyfikować mikroklimat środowiska hodowlanego zwierząt gospodarskich który jest jednym z najważniejszych czynników mających bezpośredni wpływ na efekty produkcyjne oraz utrzymanie pełnej homeostazy i wysokiego poziomu dobrostanu. Problem nadmiernej koncentracji gazów zanieczyszczających powietrze hodowlane jest nieodzownym elementem współczesnej produkcji zwierzęcej i wynika wprost z dużej komasacji liczby zwierza na stosunkowo małych jednostkach powierzchni pomieszczeń.
Uwalniane z takich źródeł zanieczyszczenia gazowe sa następnie przez kanały wentylacyjne usuwane na zewnątrz budynku gdzie staja się nie tylko uciążliwe zapachowo dla okolicznych mieszkańców, lecz także toksyczne zarówno środowiska naturalnego powodując niekorzystne zmiany ekosystemów. Stosowane w opracowanym dodatku paszowym naturalne komponenty pochodzenia mineralnego ( skały osadowe, glinki) ze względu na swoje działanie pochłaniające mogą znacznie ograniczyć ilość uwalnianych zanieczyszczeń ( głównie emitowanych w największych ilościach amoniaku i metanu). Odpowiednio skomponowana i przebadana przez zespół wynalazczy receptura oraz sposób wytwarzania opracowanego dodatku paszowego zapewniają łatwość aplikacji w dawkach pokarmowych oraz bezpieczeństwo stosowania dla samych zwierząt. Skuteczność proponowanej metody została oszacowana na poziomie 30-40 % całkowitej emisji omawianych zanieczyszczeń gazowych. Naturalne pochodzenie składników dodatku, które jest w pełni biodegradowalne, nie obciąża środowiska naturalnego nawet w długofalowej perspektywie jego stosowania. Redukcja uwalnianych zanieczyszczeń gazowych z ferm znacznie zmniejszy ich presje na środowisko, co przyczyni się do ochrony klimatu oraz poprawi poziom dobrostanu zwierząt.
ISTOTA WYNALAZKU
Pomimo postępu widocznego w ostatnich latach w hodowli zwierząt, związanego z rozwojem zarówno technologii jak i rozwojem nowoczesnych systemów utrzymania zwierząt gospodarskich oraz nadzorem weterynaryjnym, nadal istotnym jest problem negatywnego wpływu intensywnej produkcji zwierząt, a zwłaszcza ferm trzody chlewnej na środowisko. Należy podkreślić, uwalniane zanieczyszczenia często wiążą się z działaniem szkodliwym i odorotwórczym oraz znacznymi degradacją ekosystemów i ocieplaniem klimatu. Istotą wynalazku jest dodatek paszowy przeznaczony głównie dla trzody chlewnej oraz sposób jego wytwarzania. Proponowane rozwiązanie polega na wytworzeniu dodatku do paszy w postaci granulatu otrzymanego z zastosowaniem aglomeracji, zawierającego wyselekcjonowane w testach laboratoryjnych sproszkowane naturalne odmiany glinokrzemianów (bentonit, zeolit). Dotychczasowe rozwiązania w tym zakresie nadal nie zapewniają pełnej optymalizacji warunków utrzymania zwierząt w budynkach inwentarskich, zwłaszcza, że wiele z nich nie może zostać zastosowane w obecności zwierząt lub generuje znaczne koszty modernizacji obiektów. Jako alternatywę takich metod można zastosować naturalne dodatki paszowe w postaci glinokrzemianów. Charakteryzują się one dużą zdolnością sorpcyjną, brakiem toksyczności, są tanie i łatwo dostępne. Mechanizm pochłaniania zanieczyszczeń oparty jest na oddziaływaniu elektrostatycznym i ogromnej powierzchni chłonnej stosowanych składników. Unikatowe właściwości tego glinokrzemianu wynikają z jego zdolności wymiany kationów oraz szeregu wyjątkowych cech fizyczno-chemicznych, m.in.: wysoka pojemność adsorpcyjna, selektywność, pojemność jonowymienna, odporność na działanie kwasów i aktywność w przewodzie pokarmowym zwierząt. Prezentowany wynalazek może stanowić tanią i skuteczną alternatywę dla obecnie dostępnych metod ograniczania emisji zanieczyszczeń z rolnictwa, które wynikają bezpośrednio z postanowień Komisji UE. Wprowadzenie takiego rozwiązania przyczynia się do spowolnienia tempa negatywnych zmian klimatu przez gazy cieplarniane pochodzenia rolniczego oraz poprawę dobrostanu zwierząt. Rozwiązanie jest odpowiedzią naukową na decyzje wykonawcze UE ustanawiające metody dotyczące najlepszych dostępnych technik (BAT) w odniesieniu do intensywnego tuczu świń zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE, które zobowiązuje kraje członkowskie do stosowania technik ograniczania uciążliwości zapachowej oraz wskazuje na obowiązek okresowego monitorowania odorów. Jednocześnie wynalazek ten wpisuje się w działania krajowe szczególnie w dobie tworzenia ustawy antyodorowej.
POTENCJAŁ KOMERCJALIZACYJNY WYNALAZKU
Przedstawiony wynalazek jest chroniony patentem PL 243237 B1. Potencjalne wdrożenie efektu wynalazku pociąga za sobą szereg korzyści dla hodowców trzody chlewnej oraz producentów pasz, którzy mogą kreować potencjał tworzenia innowacyjnych produktów paszowych stwarzających warunki do poprawy dobrostanu zwierząt i troskę o środowisko naturalne. Hodowcy zwierząt w dobie zaostrzania prawa środowiskowego stają przed dylematem ograniczenia liczby zwierząt lub stosowania drogich rozwiązań technologicznych mających za zadanie ograniczyć emisję zanieczyszczeń. Komercjalizacja tego rozwiązania przyczyni się znacznego zwiększenia konkurencyjności pod względem innowacyjnych rozwiązań dla rolnictwa. Jest to bezpośrednio związane z obniżeniem kosztów ponoszonych z tytułu opłat środowiskowych oraz troską o dobrostan zwierząt i jakość środowiska naturalnego, które stają się coraz bardziej znaczącym elementem wyboru przez konsumentów. Wdrożenie proponowane rozwiązania pozwoli hodowcom zwierząt sprostać stawianym wymaganiom środowiskowym oraz da możliwość działania związanego z obniżeniem emisji gazów cieplarnianych przy zachowaniu dobrostanu zwierząt i ekonomiki produkcji.